Pompa ciepła - przewodnik klienta

Pompy ciepła można kochać lub nienawidzić. My je kochamy. W tym artykule zebraliśmy całą naszą miłość do tej technologii. Może też się zakochasz?

Jeśli interesują Cię szczegóły związane z pompami ciepła, pomogą Ci poniższe artykuły, lecz jeśli masz tylko 5 minut, po prostu kontynuuj czytanie tej strony.

Najszybciej o sensie i kosztach inwestycji w pompę ciepła w Twoim domu dowiesz się, porównując kilka ofert od rzetelnych instalatorów. Możemy pomóc Ci ich znaleźć!

Pompa ciepła to sposób na ogrzewanie pomieszczeń i/lub ciepłej wody użytkowej. Jest wielkości lodówki, a jeśli potrzebujesz więcej wody do prysznica, to obok niej stawia się duży zbiornik na wodę. Czasami główną jednostkę stawia się na zewnątrz, lecz zwykle w środku.

Dlaczego w ogóle warto rozważać ich zakup? Ponieważ pompy ciepła są:

• Opłacalne - tańsze w eksploatacji niż gaz i węgiel (z PV niemal darmowe)
• Oszczędne - z jednej jednostki prądu uzyskujesz 3-5 jednostek ciepła (wliczając zimę!)
• Ekologiczne - nie wydzielają dwutlenku węgla i zużywają mało prądu
• Wygodne - ustawiasz i zapominasz, żadnego podkładania do pieca
• Bezpieczne - nie wydzielają czadu, nie mają płomienia, nie można się nimi poparzyć
• Europejskie - polski Galmet, niemiecki Viessmann, szwedzkie Nibe - kupując wspierasz Europę

Czy pompy ciepłą mają problemy? Pewnie, że mają, ale można je rozwiązać! Oto lista ich wad i sposoby na ich obejście:

Wysoka cena to podstawowy problem. Cena początkowa to co najmniej 40 000 zł. Obniżysz go dzięki dotacjom:

• Jeśli masz nowy dom - program "Moje Ciepło"
• Jeśli remontujesz stary dom - ulga termomodernizacyjna
• Jeśli wyrzucasz stary piec na paliwo stałe - program  "Czyste Powietrze"

Słaba izolacja podniesie Twoje rachunki za prąd. Tutaj nie ma lepszego rozwiązania nad docieplenie domu (pamiętaj, że "Czyste Powietrze" wspiera też dołożenie izolacji!), rozważ też wymianę grzejników na niskotemperaturowe lub konwektorowe.

Ceny energii rosną, a pompa ciepła zużywa sporo prądu. Rozwiązaniem jest fotowoltaika. Dla lepszego wykorzystania zielonej energii ustaw grzanie ciepłej wody użytkowej w środku dnia!

Jeśli czujesz, że Twoja pompa ciepła zużywa zbyt dużo prądu, wezwij serwis. Sprawdzą krzywą grzewczą oraz ciśnienie w układzie. Poprawa tych parametrów ma wpływ na oszczędności!

Pompa ciepła wyciąga ciepło z otoczenia (najczęściej po prostu z powietrza) i wtłacza do Twojego domu - zwykle nie bezpośrednio, lecz poprzez instalację centralnego ogrzewania. Do tego “pompowania” potrzebna jest energia elektryczna. Im niższa temperatura, tym pompa musi się bardziej wysilać i stąd zużywa więcej prądu.

Pytanie, czy to jakaś nowa i nie przetestowana technologia?

Nie! Na tej samej zasadzie działa Twoja lodówka, zamrażarka oraz klimatyzacja w samochodzie. Jeśli dotkniesz tych prętów z tyłu lodówki, zobaczysz, że są ciepłe. To właśnie to ciepło, które wcześniej było w środku lodówki. Pompa ciepła robi to samo, tylko na większą skalę.

Sprawność pomp ciepła to stosunek dostarczanego ciepła do zużywanego prądu. Jeśli w skali roku Twoja pompa ciepła dostarczyła 4000 kWh ciepła zużywając 1000 kWh prądu, to jej sprawność sezonowa wynosi 4.

Co wpływa na sprawność pomp ciepła? Wyliczamy czynniki od najmniej ważnego do najważniejszego.

Wedle badań najwięcej szkód może przynieść Ci błędny projekt i wykonanie. Dlatego to bardzo ważne, byś znalazł dobrego instalatora.

Parametr SCOP pomoże Ci ocenić sprawność pompy ciepła przed zakupem. Znajdziesz go w karcie katalogowej. Opisuje on przewidywaną sprawność pompy ciepła dla całego sezonu grzewczego w zależności od temperatury ogrzewania dla Gdańska (mniej więcej).

Ze względu na źródło ciepła możemy podzielić pompy na:

• Powietrzne - zbierają ciepło z powietrza. Łatwe i tanie w instalacji. Oszczędne w działaniu.
• Gruntowe - zbierają ciepło z ziemi. Instalacja to męka. Jeszcze bardziej oszczędne w działaniu.

Obecnie najpopularniejszym rozwiązaniem są powietrzne pompy ciepła. Poprawnie wykonane radzą sobie bez problemu nawet zimą i w górach.

Ze względu na docelową temperaturę ogrzewania wyróżnia się zakresy (za ISO 21978:2021):

• Niskotemperaturowe (temp. projektowa 35°C) do ogrzewania podłogowego
• Średniotemperaturowe (temp. projektowa 45°C) do grzejników niskotemperaturowych i konwektorowych
• Wysokotemperaturowe (temp. projektowa 55°C) do zwykłych grzejników

Temperatura projektowa to taka, którą grzejniki muszą uzyskiwać w 5 najzimniejszych dni w roku pod rząd. W pozostałe dni temperatura grzejników może być niższa. Dla zmaksymalizowania oszczędności wiosną i na jesień możesz ogrzewać grzejniki do 45°C, a zimą do 55°C. Taka strategia powinna się sprawdzić nawet ze starymi grzejnikami.

Aha, i pompa ciepła nie musi nazywać się "wysokotemperaturowa", by wydajnie osiągać 55°C - to zrobi każda zwykła pompa. Jednostki sprzedawane jako "wysokotemperaturowe" to najczęściej takie, które mogą osiągać 65-75°C. Przy tym należy pamiętać, że jeśli masz stare grzejniki, to zazwyczaj i tak mogą one nagrzać dom przy ogrzewaniu do 55°C, bo pompa ciepła działa równomiernie i cały czas.

Zapamiętaj: Im niższa temperatura ogrzewania, tym wyższe oszczędności.

Z kolei powietrzne pompy ciepła można podzielić ze względu na lokalizację na:

• Splity - Tu część pompy ciepła jest na zewnątrz, część w środku.
• Monobloki - Tu cała pompa jest na zewnątrz.

Wydajnościowo i cenowo to właściwie to samo. Monobloki łatwiej montować, jednak większość użytkowników nie jest za tym, żeby ich kosztowna pompa ciepła z całą elektroniką i hydrauliką stała na dworze. Wymaga to też zabezpieczeń przeciwzamrożeniowych.

Poza tymi “normalnymi” pompami ciepła mamy też kilka specjalnych typów:

• Pompa ciepła powietrze powietrze - Wygląda i działa jak klimatyzator, tyle, że ogrzewa. Do małych apartamentów i biur.
• Hybrydowa pompa ciepła - Pompa ciepła i kocioł gazowy w jednym. W mrozy ogrzewa gazem.

Pompa ciepła z montażem kosztuje co najmniej 40 000 zł brutto, ale w praktyce sporo mniej dzięki dotacjom. W tej cenie dostaniesz powietrzną pompę ciepła, która ogrzeje dom o powierzchni od 100 do 150 m2 i zapewni ciepłą wodę użytkową.

Możesz też kupić dodatkowe usługi / urządzenia:

• Odwierty (dla gruntowej pompy ciepła) - od 20 000 zł.
• Większa moc (do większych budynków) - od 2000 zł.
• Bufor - (zbiornik na wodę c.o.) - od 1000 do 3000 zł. Czasami wciskany bez sensu przez instalatorów. Porównaj kilka ofert i jeśli chociaż jeden mówi, że bufor nie jest potrzebny w Twoim wypadku, rozważ tę opcję.
• Anoda tytanowa (zwiększa komfort mycia) - ok. 1500 zł. Zapobiega powstawaniu nieprzyjemnego zapachu w zbiorniku c.w.u.
• Tacka ociekowa (zapobiega oblodzeniu okolic pompy) - ok. 1000 zł. Zamiast tego możesz wykonać studnię chłonną.

Obniżysz koszt pompy ciepła korzystając z dotacji.

Jeśli planujesz budowę nowego domu, skorzystaj z dotacji Moje Ciepło i zgarnij

• do 7000 zł na powietrzną pompę ciepła
• do 21 000 zł na gruntową pompę ciepła.

Jeśli planujesz modernizację budynku z wyrzuceniem starego pieca na paliwo stałe, wówczas skorzystaj z dotacji Czyste Powietrze oraz ulgi termomodernizacyjnej i zaoszczędź…

• od 13 500 do 27 000 zł za powietrzną pompę ciepła
• od 20 250 do 40 500 zł za gruntową pompę ciepła

… w zależności od wysokości przychodów. Im masz wyższe przychody, niż mniejsze dofinansowanie Ci się należy. Ale nie ma co rozpaczać, bo ci z większymi dochodami mogą dodatkowo odzyskać do 9500 zł z kosztu inwestycji w ramach ulgi podatkowej zwanej ulgą termomodernizacyjną.

Europejskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła przyznaje Etykietę Jakości (Quality Label) dla marek, które w danym kraju oferują dobre wsparcie klienta i rozsądną jakość pomp ciepła. W 2022 roku w Polsce Etykietę Jakości mają następujące marki:

• Beijer (Szwecja)
• Galmet (Polska)
• Glen Dimplex (Irlandia)
• Hewalex (Polska)
• Mitsubishi Electric (Japonia)
• Panasonic (Japonia)
• Samsung (Korea Płd.)
• Vaillant (Niemcy)
• Viessmann (Niemcy)

Oprócz nich warto wymienić też następujące marki o dobrej reputacji:

• Nibe

• Mitsubishi Heavy
• Hitachi

Nie zalecamy kupowania pompy nieznanej marki. Obecnie powszechna praktyka to kupowanie pomp ciepła nie wiadomo skąd, naklejanie swojej marki i sprzedawanie ich jako “polskie” czy “europejskie”. Czy takie firmy przetrwają 10 lat? Nie ryzykuj.

Pompa ciepła powinna mieć odpowiednio dobraną moc. “Na oko” dobór pompy ciepła wygląda następująco:

• Dom 100 m2 - 4-6 kW
• Dom 150 m2 - 8-10 kW
• Dom 200 m2 - 10-12 kW

Ale wyliczenia “na oko” są dokładnie tyle warte, ile Ci się wydaje, czyli niewiele. Wykwalifikowane firmy instalatorskie uwzględnią też następujące czynniki:

• Straty ciepła budynku
• Docelową temperaturę ogrzewania
• Klimat w danej części Polski
• Ilość domowników

Dodatkowo dobór mocy to bułka z masłem w porównaniu z ustawieniem krzywej grzewczej, ciśnienia w układzie, temperatury grzania i innych parametrów. Poprawne uruchomienie pompy ciepła ma ogromny wpływ na jej działanie i jest warunkiem zachowania gwarancji.